Sámi vahku – Beaivi 3

Lohkat Biibbala ja jurddašit ja guorahallat maid teaksta cealká, dat addá eallima, eallinmovtta ja doaivvu. Nu oskkun dasgo profehta Jeremia dadjá: Mun attán didjiide boahtteáiggi ja doaivvu. Rohkosbottus oažžut mii bidjat eallima Ipmila ovdii, su háldui, ja mii oažžut vuostáiváldit eallima attáldahkan Ipmilis, ja dovdat dorvvolašvuođa go min eallin geahččaluvvo.

Bildebanner med teksten "Sámi vahku biibballohkamat" og "fem dager"

Goalmmát beaivi

Jaskatvuohta ja rohkadallan

Oza vuos jaskatvuođa, stuolus dahje seaŋggas, olgun dahje viesus. Go ráhkkanat rohkosboddui, de rohkadala ahte Bassi Vuoigŋa rahpá Ipmila sáni dutnje. Sáhtát rohkadallat Jesus-rohkadusa:

Hearrá Jesus Kristus, Ipmila Bárdni. árpmit mu, suttolačča.

Biibballohkan

Loga dasto otná teavstta, mii lea Luk 9,28-36.

“Dát lea mu Bárdni, su mun lean válljen. Gullet su!”

Loga Biibbalis

Lukas 9,28-36

Les i nettbibelen.

28Sullii vahku geažes das go Jesus lei cealkán dán, de son válddii mielddis Petera, Johannesa ja Jakoba ja manai várrái rohkadallat. 29Rohkadaladettiin su ámadadju nuppástuvai, ja su biktasat šadde čeaskadin ja šearradin. 30Ja seammás das ledje guokte olbmá, Moses ja Elia, sárdnumin suinna. 31Soai almmustuvaiga almmálaš hearvásvuođas ja sártnuiga su eretvuolgimis mii ollašuvašii Jerusalemis. 32Lossa nahkárat ledje rohtten Petera ja máhttájeaddji guoktá geat leigga suinna. Go sii morihedje, de sii oidne Jesusa su hearvásvuođas ja dan guokte olbmá geat leigga su luhtte. 33Go olbmát leigga earránaddamin Jesusa luhtte, de Peter dajai: “Oahpaheaddji, lea buorre ahte mii leat dáppe. Mii dahkat golbma goađi, ovtta dutnje, ovtta Mosesii ja ovtta Eliai.” Muhto ii son diehtán maid dajai. 34Go Peter lei ain sárdnumin, de bođii balva ja suoivvanasttii sin. Máhttájeaddjit suorganedje go oidne olbmáid jávkamin balvva sisa. 35Balvvas gullui jietna: “Dát lea mu Bárdni, su mun lean válljen. Gullet su!” 36Ja go jietna gullui, de sii oidne Jesusa leamen das okto. Máhttájeaddjit orro jávohaga eaige vel dalle muitalan geasage maid ledje oaidnán.

Jurddašaddan ja teavstta guorahallan

Jurddaš ja guorahala teavstta.

Otná teavsttas lohkat mii mo Jesus manai lagamuš máhttájeddjiidisguin várrái rohkadallan dihte. Ja jur rohkadaladettiin su ámadadju nuppástuvai. De bođiiga Elia ja Moses sadjái, ja soai sartnuiga Jesusa eretvuolgimis mii ollašuvašii Jerusalemis. Veahá ovdalaš (v 22) lea Jesus jur dieđihan máhttájeddjiidasas ahte “Olbmobárdni ferte gillát ollu. Álbmoga vuorrasat, bajimusbáhpat ja čáloahppavaččat hilgot su ja son goddojuvvo, muhto goalmmát beaivvi son čuožžila jábmiid luhtte.”

Geat leigga dat guokte olbmá? Mii gal diehtit daid namaid mielde. Muhto mii leat vel lohkan ahte Moses dat lei guhte vuostáiválddii lihtu mearkka, logi báhkkoma. Ja Elia lei son guhte váldojuvvui njuolga albmái. Son dat lei guhte oahpistii rivttes geidnui, go álbmot lei láhppon gonagas Ahaba áigge.

Go Peter hálai, de čuožžu ahte ii son diehtán maid dajai. Muhto almmis gullui: “Dát lea mu Bárdni, su mun lean válljen. Gullet su!” Ná galgá Peter duođaštit. Mii gal muitit ahte vel eará háve fertii Jesus cuiggodit Petera ja nuktalit su, dalle go Jesus celkkii sutnje: “Gáidda mu duohkái, Sáhtán! Don dáhtut oažžut mu jorralit. Du jurdagat eai boađe Ipmilis, muhto olbmuin.” (Matt 16,23) Ja seammá Peter dat lei geasa Jesus lea jur cealkán: don leat Peter, ja dán bávtti ala mun huksen iežan girku, eaige jábmiidáimmu poarttat vuoitte dan. (Matt 16,18) Ja ain čuodjá girku duođaštus, almmi jiena mielde: Jesus lea Ipmila Bárdni, min Hearrá.

Soaitá háliidat lohkat eará teavsttaid, mat bajásčuvgeše oaiveteavstta ulbmila. Dákkár teavsttat leat e.e.

Joh 1,14: Sátni šattai olmmožin ja ásai min gaskii. Mii oinniimet su hearvásvuođa, hearvásvuođa maid Áhčči addá áidnoriegádan bárdnásis. Su dievva lei árbmu ja duohtavuohta.

Ja Sál 99,5: Alidehket Hearrá, min Ipmila, luoitádehket su juolgevuloža ovdii!

Otná teavstta duogážin sáhttet leat muitalusat Boares Testamenttas - Moses Sinai-váris 2 Mos 24,12eč ja Elia Karmel-váris 1 Gon 18.

Juovlaáigge leat mii ožžon Jesus-máná Ipmila skeaŋkan máilbmái. Čađa jagi dáhttu girku čájehit gii son lea – juovla-mánná, min Hearrá, gii lea agálašvuođas. Teavstta ulbmil soaitá lea almmuhit dan mii lea Hebrealašgirjji álggus – Hebr 1,1-3 - gos lea čállojuvvon: dál, dáin maŋimuš beivviin, son lea sárdnon midjiide Bártnis bokte, ... Ja vel mii fuomášit ja bidjat muitui ahte teavstta loahpas Ipmila jietna celkkii almmis: “Dát lea mu Bárdni, su mun lean válljen. Gullet su!”

Eará teavsttat leat

15Son jearai sis: “Naba dii? Geanin dii dadjabehtet mu?”

Les i nettbibelen

14Sátni šattai olmmožin ja ásai min gaskii. Mii oinniimet su hearvásvuođa, hearvásvuođa maid Áhčči addá áidnoriegádan bárdnásis. Su dievva lei árbmu ja duohtavuohta.

Les i nettbibelen

5Alidehket Hearrá, min Ipmila, luoitádehket su juolgevuloža ovdii! Son lea bassi.

Les i nettbibelen

12Hearrá celkkii Mosesii: “Goarkŋo mu lusa várrái ja vuordde dáppe, de mun attán dutnje geađgetávvaliid maidda lean čállán lága ja báhkkomiid, vai sáhtát oahpahit daid álbmogii.”

Les i nettbibelen

1Golai guhkes áigi, badjel guokte jagi. De Eliai bođii dát Hearrá sátni: “Mana deaivvadit Ahabiin. Dasto mun divttán arvit eatnamii.” 2Elia vulggii Ahaba lusa.Samarias nealgi lei garas. 3Ahab rávkkai lusas Obadja, gonagasa hoavvadoalli gii bálvalii Hearrá oskkáldasat. 4Dalle go Jesabel iskkai duššadit Hearrá profehtaid, de Obadja lei gádjon sis čuohtása. Son lei čiehkan sin guovtti bákteráigái, vihttalohkása goabbáige, ja lei fuolahan sidjiide borramuša ja juhkamuša. 5Ahab dajai Obadjai: “Mana geahčadit buot eatnama ádjagiid ja jogažiid. Moai soite gávdnat guohtuma ja nagodetne bisuhit heakkas heasttaid ja mulaid eange šatta loahpahit daid.” 6De soai juogadeigga eatnama gaskaneaskka, ja guktot vulggiiga geahčadit iežas oasi. Ahab vulggii ovtta geainnu, Obadjagis nuppi. 7Go Obadja lei dan mátkkis, de Elia bođii su ovddal. Go Obadja dovdái su, de son luoitádii eatnamii muđolassii ja dajai: “Dongo dat leat, mu hearrá Elia?” 8Elia vástidii: “Mun dat lean. Mana muitalit hearrásat ahte mun lean dáppe.” 9Obadja dajai: “Maid baháid mun lean dahkan, go don áiggut addit mu Ahaba gihtii ja diktit su goddit mu? 10Nu duohta go Hearrá, du Ipmil, eallá, de ii leat oktage álbmot iige oktage riika gos mu hearrá ii livčče diktán ohcat du. Go sii leat vástidan ahte don it lean doppe, de son lea bággen dan riikka ja dan álbmoga vuordnut ahte eai gávdnan du. 11Ja dál don gohčut mu mannat muitalit gonagassii ahte leat dáppe. 12Muhto go mun lean vuolgán du luhtte, de Hearrá vuoigŋa doalvu du gii diehtá gosa. Ja go mun muitalan dan Ahabii, iige son gávnnage du, de son goddá mu. Ja liikká mun, du bálvaleaddji, lean ballan Hearrás gitta nuorravuođa rájes! 13Itgo don leat gullan maid mun dahken dalle go Jesabel iskkai goddit Hearrá profehtaid? Mun čihken čuođi profehta guovtti bákteráigái, vihttalohkása goabbáige, ja fuolahin sidjiide borramuša ja juhkamuša. 14Ja dál don gohčut mu mannat muitalit gonagassii ahte leat dáppe. Son goddá mu!” 15Muhto Elia vástidii: “Nu duohta go Hearrá, Almmiveagaid Ipmil, eallá, son gean mun bálvalan: Odne juo mun deaivvadan gonagasain!” 16Obadja manai Ahaba lusa ja muitalii sutnje gos Elia lei. Ahab vulggii deaivvadit Eliain. 17Go Ahab oinnii Elia, de son dajai: “Diego don dal leat, don gii buvttát lihkuhisvuođa Israelii?” 18Elia vástidii: “In mun buvtte lihkuhisvuođa Israelii, muhto don ja du áhči sohka, go dii lehpet hilgon Hearrá báhkkomiid ja bálvališgoahtán Baal-ipmiliid. 19Rávkka dál israellaččaid mu lusa Karmelvárrái, ja rávkka dohko maiddái Baala njeallječuođivihttalogi profehta ja Ašera njeallječuođi profehta geat borret Jesabela beavddis.” 20Ahab bijai sáni buot israellaččaide ja čohkkii profehtaid Karmelvárrái. 21Doppe Elia loaiddastii álbmoga ovdii ja dajai: “Man guhká dii suoibubehtet goappašiid beliide? Jos Hearrá lea Ipmil, de vádjolehket su maŋis, jos Baal lea Ipmil, de vádjolehket su maŋis!” Muhto álbmot ii vástidan sutnje sánige. 22Dalle Elia dajai sidjiide: “Mun lean Hearrá profehtain áidna gii lean báhcán heggii, muhto Baala profehtat leat njeallječuođivihttalogi. 23Buktet dal midjiide guokte vuovssá. Sii ožžot válljet dain alcceseaset nuppi, ruvjet dan ja bidjat ruvjjiid muoraid ala, muhto eai oaččo cahkkehit dola. Mun ráhkadan nuppi vuovssá ja bijan dan muoraid ala, muhto in cahkket dola. 24De dii čuorvubehtet iežadet ipmila, ja mun čuorvvun Hearrá. Dat gii vástida dolain, lea Ipmil.” Álbmot vástidii: “Lehkos nu!” 25Elia dajai Baala profehtaide: “Válljejehket alcceseattet nuppi vuovssá ja ráhkadehket dan vuos, diihan lehpet eanebut. Čurvot dasto ipmileattet, muhto allet cahkket dola.” 26Profehtat válde vuovssá maid ledje ožžon, ja ráhkadedje dan. De sii čurvo Baala iđida rájes gitta gaskabeaivvi rádjái: “Baal, vástit midjiide!” Muhto ii gullon jietna, ii boahtán vástádus, vaikko sii njuiko áltára birra maid ledje ráhkadan. 27Gaskabeaivvi Elia bilkidii sin. Son dajai: “Čurvot jitnoseappot! Dasgo almmá son lea ipmil, son sáhttá šaddan jurdagiidda, dahje lea mannan gálgat earániiddis dahje vuolgán mátkái? Dahje son lea oađđimin ja ferte vuos gohccát.” 28Profehtat čurvo velá jitnoseappot ja vieruset mielde sárggodedje iežaset mihkiiguin ja sáittiiguin, dassážii go varra golggai. 29Gaskabeaivvi maŋŋil sii šadde profehtalaš lihkahusaide mii lei gitta borramušoaffara áiggi rádjái. Muhto ii gullon jietna, ii boahtán vástádus, ii oidnon mearka. 30De Elia rávkkai álbmoga lusas, ja sii čoagganedje su birra. Son divui Hearrá áltára mii lei gaikojuvvon. 31Son válddii guoktenuppelohkái geađggi, seammá ollu go Jakoba bártniid čearddat, su geasa Hearrá lei cealkán: “Du namma lea Israel.” 32Son huksii geđggiin áltára Hearrái ja goaivvui dan birra rokki mii livččii geassán guokte sea-mihtu gortni. 33Dasto son lánii áltára ala muoraid, ruvjii vuovssá ja bijai ruvjjiid muoraid ala. 34Son dajai: “Devdet njeallje ruhku čáziin ja golggahehket čázi boaldinoaffara ja muoraid ala.” De son dajai: “Dahket dan ođđasis!” Sii dahke nu. Son dajai: “Dahket dan velá oktii!” Sii dahke nugo son gohčui. 35Čáhci golggai áltára birra ja devddii velá rokkige. 36Borramušoaffara áigge profehta Elia loaiddastii álbmoga ovdii ja dajai: “Hearrá, Abrahama, Isaka ja Israela Ipmil! Divtte odne šaddat diehttevassii ahte don leat Ipmil Israelis ja ahte mun lean du bálvaleaddji ja lean dahkan buot dán, danin go don leat gohččon. 37Vástit munnje, Hearrá, vástit munnje, vai dát álbmot ipmirda ahte don, Hearrá, leat Ipmil! Vástit ja jorgal sin váimmu fas iežat beallái!” 38Dalle gahčai Hearrá dolla vuolás. Dat lovttii oaffara ja muoraid, áltára geđggiid ja muoldda ja njoalui rokkis čázi. 39Go álbmot oinnii dán, de buohkat bálkestahtte eatnamii muđolassii ja čurvo: “Hearrá lea Ipmil! Hearrá lea Ipmil!” 40Elia dajai sidjiide: “Dohppejehket Baala profehtaid, allet luoitte ovttage báhtarussii!” Sii dohppejuvvojedje, ja Elia doalvvui sin vuolás Kišonjogašgáddái ja gottii sin dohko. 41Elia dajai Ahabii: “Vuolgge dal borrat ja juhkat, arvešávva juo gullo.” 42Ahab manai borrat ja juhkat. Muhto Elia goarkŋui Karmelvárrái, gopmirdii eatnamii ja bijai muođuid čippiid gaskii. 43Son dajai bálvásis: “Mana čohkkii ja geahča meara guvlui!” Bálvá manai, geahčadii ja dajai: “Ii oidno mihkkege.” Elia dajai: “Mana fas.” Elia dagai ná čieža geardde. 44Čihččet gearddis bálvá dajai: “Unna balvvaš, olbmá gieđa mahtosaš, badjána mearas.” Dalle Elia dajai: “Mana dadjat Ahabii ahte son geassasta heasttaidis ja vuoddjá dálán, vai arvi ii hehtte su.” 45Dan botta balvvat čáhpodahtte almmi, ja arvi šoallagođii. Ahab goarkŋui vovnnaidasas ja vuoddjái Jisreela guvlui. 46Hearrá fápmu devddii Elia, ja son giesai oalgebiktasa helmmiid alimiid birra ja viegai Ahaba ovddas oppa mátkki gitta Jisreela rádjái.

Les i nettbibelen

1Mange ganger og på mange måter har Gud i tidligere tider talt til fedrene gjennom profetene. 2Men nå, i disse siste dager, har han talt til oss gjennom Sønnen. Ham har Gud innsatt som arving over alle ting, for ved ham skapte han verden. 3Han er utstrålingen av Guds herlighet og bildet av hans vesen, og han bærer alt ved sitt mektige ord. Da han hadde fullført renselsen for våre synder, satte han seg ved Majestetens høyre hånd i det høye.

Les i nettbibelen

Giittosrohkos

Ráhkes Áhčči, Mun giittán du
Go don leat mu lahka
Don leat mu čuovga
Ja mun lean du hálddus. Amen

Buressivdnádus

Hearrá buressivdnidivččii du ja várjalivččii du.
Hearrá čuvgešii muođuidis dutnje ja livččii dutnje árbmugas.
Hearrá jorgalivččii čalmmiidis du ala ja attášii dutnje ráfi.

Sálbmavearsa sáhttá loahpahit du bottu, nu go omd.
Jesus, don almmi geaidnu leat, Ipmila lusa min láidet.
Oažžut mii lonástusa dus, eallin ja almmálaš buriid.
Máilmmis don min čuovga leat, máilbmi dan ii árvidan,
jierbmi lei mis sevdnjodahtton.

Sg II 553

Skjermbilde 2021 01 25 kl 12 42 33