Sámi vahku – Beaivi 5

Lohkat Biibbala ja jurddašit ja guorahallat maid teaksta cealká, dat addá eallima, eallinmovtta ja doaivvu. Nu oskkun dasgo profehta Jeremia dadjá: Mun attán didjiide boahtteáiggi ja doaivvu. Rohkosbottus oažžut mii bidjat eallima Ipmila ovdii, su háldui, ja mii oažžut vuostáiváldit eallima attáldahkan Ipmilis, ja dovdat dorvvolašvuođa go min eallin geahččaluvvo.

Bildebanner med teksten "Sámi vahku biibballohkamat" og "fem dager"

SÁMI NAŠUNALBEAIVI – SÁMI ÁLBMOTBEAIVI

Viđát beaivi

Jaskatvuohta ja rohkadallan

Oza vuos jaskatvuođa, stuolus dahje seaŋggas, olgun dahje viesus. Go ráhkkanat rohkosboddui, de rohkadala ahte Bassi Vuoigŋa rabašii Ipmila sáni dutnje. Sáhtát rohkadallat Jesus-rohkadusa

Hearrá Jesus Kristus, Ipmila Bárdni. Árpmit mu, suttolačča.

Biibballohkan

Loga dasto ávvobeaivvi teavstta, mii lea Matt 22,34-40.

Ráhkis Hearrá, Ipmilat, oppa váimmus, oppa sielus ja oppa mielas. ... Nubbi seammalágáš lea dát: Ráhkis lagamuččat nugo iežat. Dán guovtti báhkkomis orru olles láhka ja profehtat.”

Loga Biibbalis

Matteus 22,34-40

Les i nettbibelen.

34Go farisealaččat gulle ahte Jesus lei buđđon saddukealaččain njálmmi, de sii čoahkkanedje. 35Dalle sis muhtun gii lei láhkadovdi, dáhtui geahččalit Jesusa ja jearai: 36“Oahpaheaddji, mii lea lága stuorimus báhkkon?” 37Jesus vástidii: “ Ráhkis Hearrá, Ipmilat, oppa váimmus, oppa sielus ja oppa mielas. 38Dát lea stuorimus ja vuosttamuš báhkkon. 39Nubbi seammalágáš lea dát: Ráhkis lagamuččat nugo iežat. 40Dán guovtti báhkkomis orru olles láhka ja profehtat.”

Jurddašaddan ja teavstta guorahallan

Jurddaš ja guorahala teavstta.

Mii muitit ahte eará teaksta váibmoláđis samarialačča birra muitala mo muhtun olmmái jearai Jesusis: “Gii dalle lea mu lagamuš? (Luk 10,25-37) Vástádus dán jearaldahkii lea guovddaš ášši buot olbmuide.

Hearrá sivdnidii min buohkaid iežas gova mielde. Ipmil sivdnidii olbmo iežas govvan, Ipmila govvan son sivdnidii su, …(1 Mos 1,27). Semihtalaš áddejumi mielde máksá dan dihtii ahte jus ráhkistat Hearrá, de don ráhkistat sihke iežat ja buohkaid geaid Ipmil lea sivdnidan. Ođđa Testamenttas lohkat mii (1 Joh 4,19) Mii ráhkistit danne go son lea min vuos ráhkistan. Ja dat maid mii leat ožžon sus geatnegahttá min ráhkistit eará olbmuid, geaid Ipmil maiddái lea sivnidan su láhkásažžan, su gova mielde.

Soaitá háliidat lohkat eará teavsttaid, mat bajásčuvgeše oaiveteavstta ulbmila. Dákkár teavsttat leat e.e.

Sál 126,1-6: Duođaid, Hearrá dagai midjiide stuorráid, ja mii šattaimet illui, ja

Fil 4,4-9: Illudehket álelassii Hearrás! ... Dahket dan maid lehpet mus oahppan ja váldán vuostá, maid lehpet mus oaidnán ja mus gullan. Dalle ráfi Ipmil lea dinguin.

Otná teavstta duogaš lea 5 Mos 6,1eč gos muhtin oassi lea sánis sátnái seammá sisdoalu – muhto dušše vuosttáš oasis. Doppe meahcis lea Moses addán álbmogii daid báhkkomiid, lágaid ja njuolggadusaid maid Hearrá Ipmil lea gohččon su oahpahit iežas álbmogii, vai álbmot doalašii daid dan eatnamis maid sii válde alccaseaset oapmin. Ja de Moses sáhtii cealkit álbmogii Ipmila bealis:

Jos dii ballabehtet Hearrás, Ipmilisttádet, dii ja din mánát ja mánáid mánát, ja oppa eallináiggi doallabehtet buot su lágaid ja báhkkomiid maid mun attán didjiide, de dii eallibehtet guhká. Gullet, israellaččat! Dollet daid dárkilit, vai didjiide geavvá bures ja dii šaddabehtet hui eatnagin dan eatnamis mas golgá mielki ja honnet. Ná Hearrá, din áhčiid Ipmil, lea lohpidan didjiide.

Eará teavsttat leat

25Muhtun láhkadovdi dáhtui geahččalit Jesusa. Son dajai: “Oahpaheaddji, maid mun galggan dahkat vai árben agálaš eallima?” 26Jesus jearai: “Mii lea čállojuvvon láhkii? Maid don ieš das logat?” 27Olmmái vástidii: “ Ráhkis Hearrá, Ipmilat, oppa váimmus ja oppa sielus ja oppa fámus ja oppa mielas, ja lagamuččat nugo iežat.” 28Jesus celkkii: “Don vástidit riekta. Daga nie, de oaččut eallit.” 29Muhto olmmái vikkai čájehit iežas vuoigatlažžan ja jearai: “Gii dalle lea mu lagamuš?” 30Jesus vástidii su gažaldahkii ná:“Muhtun olmmái lei mannamin Jerusalemis Jerikoi, go rievvárat fallehedje su. Rievvárat nuolahedje su ja illastedje su. De sii vulge ja guđđe su dasa beallejábmin. 31Dan geainnu deaivvai vádjolit báhppa, muhto go son oinnii olbmá, de son garvvii ja manai meaddel. 32Nu dagai maiddái levilaš gii deaivvai boahtit dasa: Go son oinnii olbmá, de songe garvvii ja manai meaddel. 33Muhto muhtun samarialaš bođii mátkkoštettiin olbmá guovdu, oinnii su ja árkkášii su njuorrasit. 34Son manai su lusa, golggahii oljju ja viinni su háviide ja čanai daid. De son bajidii olbmá iežas ásena sealgái, doalvvui su guossevissui ja divššui su. 35Maŋit iđida son válddii burssas guokte denára, attii daid guosseviesu isidii ja dajai: ‘Divššo su, ja maid don velá eambbo golaheaččat, dan mun mávssán go boađán ruoktot.’ 36Guhtemuš dán golbmasis orru du mielas leamaš dan olbmá lagamuš gii lei šaddan rievváriid gihtii?” 37Láhkadovdi vástidii: “Dat gii čájehii sutnje váibmoláđisvuođa.” Jesus celkkii: “Mana ja daga seammá láhkái.”

Les i nettbibelen

1Bassivádjoluslávlla. Go Hearrá jorgalii Siona vuorbbi, de mii leimmet dego niegadeaddjit. 2Dalle mii boagusteimmet, mii lávlluimet ilus ja min baksamiin gullojedje ávvučuorvasat. Dalle álbmogat dadje: “Hearrá lea dahkan sidjiide stuorráid!” 3Duođaid, Hearrá dagai midjiide stuorráid, ja mii šattaimet illui. 4Hearrá, jorgal min vuorbbi nugo Negeva jogažiid! 5Dat geat čierrumiin gilvet, dat ávvudemiin láddjejit. 6Čieru sii mannet gilvit gortniset, ávvudemiin sii máhccet gordnegihput salas.

Les i nettbibelen

4Illudehket álelassii Hearrás! Vel oktii mun dajan: Illudehket! 5Šaddos din láđisvuohta dieđusin buot olbmuide. Hearrá lea lahka. 6Allet leage morrašis mange dihte, muhto buktet álo dan maid dárbbašehpet, Ipmilii dieđusin átnumiin, rohkadallamiin ja giitalusaiguin. 7Dalle Ipmila ráfi mii manná buot jierpmi badjel, várjala din váimmu ja jurdagiid Kristus Jesusis. 8Ja de vel, vieljažiiddán, jurddašehket buot dan mii lea duohta, mii lea gudnejahttin veara, mii riekta, buhtis, ráhkistan veara ja dohkálaš, mii ihkinassii lea buorre ja ánssáša rámi. 9Dahket dan maid lehpet mus oahppan ja váldán vuostá, maid lehpet mus oaidnán ja mus gullan. Dalle ráfi Ipmil lea dinguin.

Les i nettbibelen

1Dette er de budene, forskriftene og lovene som Herren deres Gud har pålagt meg å lære dere, for at dere skal leve etter dem i det landet dere går inn i og skal legge under dere.

Les i nettbibelen

Giittosrohkos

Ráhkes Áhčči, Mun giittán du
Go don leat mu lahka
Don leat mu čuovga
Ja mun lean du hálddus. Amen

Buressivdnádus

Hearrá buressivdnidivččii du ja várjalivččii du.
Hearrá čuvgešii muođuidis dutnje ja livččii dutnje árbmugas.
Hearrá jorgalivččii čalmmiidis du ala ja attášii dutnje ráfi.

Sálbmavearsa sáhttá loahpahit du bottu, nu go omd.
Giitu buot du attáldagain giitu ilus, morrašis
Giitu čuovgi čuovgadasas seavdnjadeamos seavdnjadis
Giitu mánus, beaivvis, ijas, eallimis, ja jápmisnai

Áillohaš/Nils A Valkeapää

Skjermbilde 2021 01 25 kl 12 42 33